Σύνδρομο Cowden (περιλαμβάνει PTEN Hamartoma Tumor Syndrome-PHTS, Bannayan-Riley-Ruvalcaba Syndrome-BRRS, Proteus Syndrome) – Γονίδιο PTEN

Το σύνδρομο ΡΤΕΝ Hamartoma Tumor Syndrome-PHTS περιλαμβάνει το σύνδρομο Cowden (CS), το σύνδρομο Bannayan-Ruvalcaba-Riley (BRRS) και το Proteus syndrome, που όλα εκδηλώνονται με σημαντική κλινική αλληλοεπικάλυψη αλλά έχουν κι ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.

Το σύνδρομο Cowden-CS χαρακτηρίζεται από αυξημένο κίνδυνο τόσο για καλοήθεις όσο και για κακοήθεις όγκους του μαστού, του θυρεοειδούς και του ενδομητρίου. Οι πάσχοντες έχουν γενικά μακροκεφαλία και σχεδόν όλοι θα αναπτύξουν τις παθογνωμονικές βλεννογονο-δερματικές αλλοιώσεις από την τρίτη δεκαετία της ζωής. Επίσης, είναι δυνατό να παρατηρηθεί πολυποδίαση του γαστρεντερικού σωλήνα, αλλά συνήθως χωρίς ιδιαίτερα συμπτώματα. Οι πάσχουσες γυναίκες εκδηλώνουν με ένα υψηλό ποσοστό καλοήθεις όγκους του μαστού.

Το σύνδρομο Bannayan-Riley-Ruvalcaba Syndrome-BRRS είναι μια συγγενής ανωμαλία, που χαρακτηρίζεται από μακροκεφαλία, πολυποδίαση του εντέρου, λιπώματα, καθώς και διεύρυνση του πέους. Άλλα κοινά χαρακτηριστικά μπορεί να περιλαμβάνουν υψηλό σωματικό βάρος γέννησης, ήπια έως σοβαρή νοητική κι αναπτυξιακή υστέρηση, μυϊκή αδυναμία, υπερεκτασιμότητα των αρθρώσεων (joint hyperextensibility), μακροδακτυλία, pectus excavatum και σκολίωση. Οι αμαρτωματώδεις πολύποδες του πεπτικού συστήματος παρατηρούνται σε ~45% των πασχόντων. Ο κίνδυνος για διάφορους τύπου καρκίνου σε ασθενείς με BRRS και με μεταλλάξεις του γονιδίου PTEN είναι παρόμοιος των ατόμων με CS.

To σύνδρομο Proteus-PS είναι σχετικά σπάνιο κι εκδηλώνεται με γενικευμένη, μονομερή, ή εντοπισμένη αμαρτωματώδη υπερανάπτυξη οποιουδήποτε ιστού. Στους πάσχοντες παρατηρούνται ασυνήθεις κακοήθειες, όπως κυσταδένωμα της ωοθήκης, όγκοι των όρχεων, όγκοι του κεντρικού νευρικού συστήματος, και αδενώματα της παρωτίδας.

Η πιθανή διάγνωση όλων των παραπάνω συνδρόμων, που κληρονομούνται κι εκδηλώνονται με τον αυτοσωματικό επικρατή τρόπο, συνήθως γίνεται με βάση τα κλινικά συμπτώματα, αλλά η οριστική ακριβής διάγνωση απαιτεί την αποκάλυψη μεταλλάξεων του γονιδίου PTEN. Ασθενείς με κληρονομικές μεταλλάξεις (germline mutations) του γονιδίου PTEN έχουν 5-10 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο σε πολύ νεαρή ηλικία (<30 ετών) σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Εκτός από την επιβεβαίωση της διάγνωσης, ο γενετικός έλεγχος για μεταλλάξεις του γονιδίου PTEN είναι απαραίτητος για την ακριβή εκτίμηση του κινδύνου για καρκίνο και για τις κατάλληλες συστάσεις σχετικά με την πρόληψη και τη θεραπεία της κακοήθειας.

Το γονίδιο ΡΤΕΝ αποτελείται από 9 εξόνια και κωδικοποιεί μια πρωτεϊνική φωσφατάση. Μεταλλάξεις έχουν αναφερθεί σε όλη την περιοχή του γονιδίου, κι επομένως συνιστάται η ανάλυση της αλληλουχίας όλων των 9 εξονίων, καθώς και της ρυθμιστικής περιοχής του γονιδίου (promoter).

Η InterGenetics εκτελεί ανάλυση της αλληλουχίας του DNA, με την τεχνική Next Generation Sequencing (NGS), όλων των εξονίων και των περιοχών συρραφής ιντρονίων-εξονίων του γονιδίου αλλά και των ρυθμιστικών περιοχών (-1200 έως -750) του γονιδίου PTEN, καθώς και ανάλυση ελλείψεων/διπλασιασμών (που δεν ανιχνεύονται με DNA sequencing), επιτρέποντας την ανίχνευση ποσοστού >99% των παθολογικών μεταλλάξεων του γονιδίου.

Βλέπε και γενωμική ανάλυση καρκίνων του γαστρεντερικού – 21 γονίδια