Νωτιαία μυϊκή ατροφία (Spinal Muscular Atrophy – SMA ή Werdnig- Hoffmann)

Η νωτιαία μυϊκή ατροφία είναι μια σχετικά συχνή νευρομυϊκή ασθένεια, που κληρονομείται με τον αυτοσωματικό υπολειπόμενο τρόπο κληρονομικότητας και προκαλείται από βλάβες/μεταλλάξεις στο γονίδιο SMN1 (survival motor neuron 1) στο χρωμόσωμα 5q13.

Προσβάλει αρχικά τους μύες των περιφερικών άκρων (πόδια, χέρια) και τους μύες του κορμού (πνεύμονες, αντανακλαστικά κατάποσης κλπ). Αποτελεί μια από τις πιο συχνές γενετικές αιτίες βρεφικής θνησιμότητας, με συχνότητα 1/8-10.000 γεννήσεις και η συχνότητα φορέων στον γενικό πληθυσμό είναι ~1/50.

Στον άνθρωπο, υπάρχουν δύο γονίδια που ονομάζονται survival motor neuron 1 και 2 (SMN1 και SMN2). Η ομόζυγη (και στα δυο χρωμοσώματα) απουσία/έλλειψη λειτουργικών αντιγράφων του γονιδίου SMN1 (που είναι το βασικό λειτουργικό γονίδιο) οδηγεί στην εκδήλωση της νόσου σε ~95% των ασθενών, ενώ οι υπόλοιπες περιπτώσεις οφείλονται σε σημειακές μεταλλάξεις του γονιδίου SMN1 στο άλλο χρωμόσωμα (δηλαδή, έλλειψη στο ένα χρωμόσωμα και σημειακή μετάλλαξη στο άλλο χρωμόσωμα). Ωστόσο, υπάρχει μια ακόμη μορφή του γονιδίου που ονομάζεται SMN2, με μεταβλητό αριθμό αντιγράφων που ποικίλει από το μηδέν έως το πέντε, που όμως παράγει πολύ μικρότερη ποσότητα λειτουργικής πρωτεΐνης απ’ ότι το SMN1. Εξαιτίας της ίδιας σχεδόν αλληλουχίας του DNA μεταξύ των γονιδίων SMN1 και SMN2 και του γεγονότος ότι η κοινή μετάλλαξη τους είναι μια έλλειψη, η αποκάλυψη των φορέων είναι σύνθετη και απαιτεί ειδικές τεχνικές.

Ένας βασικός τρόπος καθορισμού της κλινικής διάγνωσης-βαρύτητας της νόσου είναι η ταυτόχρονη και ακριβής διαπίστωση του αριθμού των αντιγράφων του γονιδίου SMN2. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των αντιγράφων αυτού του γονιδίου (>3-4), τόσο μεγαλύτερη ποσότητα SMN2 πρωτεΐνης παράγεται και έτσι αντισταθμίζεται κάπως ή απώλεια του λειτουργικού γονιδίου SMN1. Γενικά, οι πάσχοντες (με πλήρη απουσία λειτουργικού γονιδίου SMN1) που έχουν ένα ή δύο μόνο αντίγραφα του SMN2 θα έχουν βαρύτερη εκδήλωση της νόσου ενώ αν έχουν τρία ή περισσότερα αντίγραφα του γονιδίου SMN2 τα συμπτώματα της νόσου θα είναι κάπως ηπιότερα.

• Επίπεδο 1: H βασική αυτή εξέταση περιλαμβάνει την πλήρη ανάλυση των ελλείψεων/διπλασιασμών εξονίων των γονιδίων SMN1 και SMN2, αλλά και της ευρύτερης χρωμοσωματικής περιοχής 5q13, με την τεχνική MLPA, που μας επιτρέπει να διαγνώσουμε με ασφάλεια τους φορείς και ~95% από τους πάσχοντες της νόσου αλλά και να αποκαλύψουμε τον αριθμό των αντιγράφων του γονιδίου SMN2.
• Επίπεδο 2: Σε ειδικές διαγνωστικές περιπτώσεις πασχόντων ή υψηλού κινδύνου, και μετά την ολοκλήρωση του 1^ου επιπέδου (βλέπε παραπάνω) εφαρμόζεται έλεγχος μεταλλάξεων όλων των εξονίων του γονιδίου SMN1 και των περιοχών συρραφής ιντρονίων-εξονίων, με ανάλυση της αλληλουχίας του DNA (automated bi-directional fluorescent DNA sequencing), αποκαλύπτοντας σημειακές μεταλλάξεις που μπορεί να υπάρχουν στο υπόλοιπο 4-5% των πασχόντων, που φέρουν ετεροζυγωτική έλλειψη του γονιδίου SMN1 στο άλλο αλλήλιο.

Αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη αξία του γενετικού ελέγχου της νόσου, και λόγω της σχετικά αυξημένης συχνότητάς της, η InterGenetics σε όλες τις εξετάσεις του προγεννητικού χρωμοσωματικού ελέγχου της τόσο του κλασσικού, όσο και του προγεννητικού μοριακού καρυοτύπου (σε κύτταρα αμνιακού υγρού ή χοριονικών λαχνών), έχει προσθέσει ένα ειδικό πακέτο ελέγχου νευρογενετικών νοσημάτων, που περιλαμβάνει τη διάγνωση της νωτιαίας μυϊκής ατροφίας – SMA, αποκαλύπτοντας τα πάσχοντα έμβρυα (όχι τους υγιείς φορείς).