Η επιληψία ορίζεται από την εμφάνιση τουλάχιστον δύο απρόκλητων κρίσεων που εκδηλώθηκαν με τουλάχιστο 24 ώρες διαφορά. Αποτελεί μια σχετικά κοινή νευρολογική διαταραχή, που επηρεάζει τουλάχιστον το 0,8% του πληθυσμού. Η Διεθνής Ένωση κατά της επιληψίας κατατάσσει τις επιληπτικές κρίσεις σε δύο κύριες κατηγορίες:
- Γενικευμένες επιληπτικές κρίσεις, που αφορούν και τα δύο εγκεφαλικά ημισφαίρια. Για παράδειγμα, τονικο-κλονικές, μυοκλονικές, κλονικές, τονικές και ατονικές επιληπτικές κρίσεις είναι μερικά από τα είδη των γενικευμένων επιληπτικών κρίσεων.
- Εστιακές κρίσεις, που προέρχονται από νευρωνικά δίκτυα ενός ενιαίου ημισφαιρίου του εγκεφάλου. Παραδοσιακά, οι εστιακές κρίσεις έχουν χαρακτηριστεί ως ‘απλές εστιακές επιληπτικές κρίσεις’, που δεν οδηγούν σε μεταβολή της συνείδησης, και ‘σύνθετες εστιακές επιληπτικές κρίσεις’ που προκαλούν αλλαγή στη συμπεριφορά ή/και τη συνείδηση.
Ορισμένοι τύποι των επιληπτικών κρίσεων, όπως οι βρεφικοί σπασμοί, δεν ανήκουν σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες και παραμένουν αταξινόμητες.
Η επιληψία μπορεί να οφείλεται σε γενετικό νόσημα, σε τραύμα ή λοίμωξη καθώς και σε δομικές ανωμαλίες του εγκεφάλου, αν και σε πολλές περιπτώσεις η ακριβής αιτία δεν είναι γνωστή. Γενετικές αιτίες αποτελούν τη βάση για περίπου 40% των πασχόντων και έχουν προσδιοριστεί πάρα πολλά γονίδια, που προκαλούν τόσο γενικευμένες κρίσεις όσο και εστιακές κρίσεις καθώς και μη-ταξινομημένα είδη επιληψίας, όπως οι βρεφικοί σπασμοί.
Η γενετική αιτιολογία της ιδιοπαθούς γενικευμένης επιληψίας είναι συχνά περίπλοκη, γιατί συχνά οφείλεται σε ένα συνδυασμό πολλών γενετικών παραγόντων, που ο καθένας προσδίδει ένα μικρό κίνδυνο για επιληψία και μπορεί επιπλέον να τροποποιηθεί από περιβαλλοντικές επιδράσεις.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι περίπου 2% των ασθενών με ιδιοπαθή γενικευμένη επιληψία φέρουν μετάλλαξη σε κάποιο γονίδιο που συνδέεται με κληρονομική επιληψία. Ωστόσο, το ποσοστό των ασθενών με κληρονομική επιληψία είναι ψηλότερο για συγκεκριμένους τύπους επιληψίας, όπως οι βρεφικοί σπασμοί και η καλοήθης οικογενής νεογνική επιληψία.
Ο τρόπος κληρονομικότητας μπορεί να αυτοσωματικός επικρατής, αυτοσωματικός υπολειπόμενος ή φυλοσύνδετος. Αντίστοιχα, μεταλλάξεις σε ένα μόνο γονίδιο μπορεί να σχετίζονται με διάφορα είδη επιληπτικών κρίσεων (κλινική ετερογένεια) και αντιστρόφως, μεταλλάξεις σε διάφορα γονίδια μπορούν να προκαλέσουν τον ίδιο φαινότυπο επιληψίας (γενετική ετερογένεια).
Επιπλέον, η επιληψία μπορεί να είναι ένα μεμονωμένο νευρολογικό σύμπτωμα ή μπορεί να εκδηλώνεται σε συνδυασμό με άλλα νευρολογικά συμπτώματα ή νοσήματα. Τέλος, αρκετά γενετικά σύνδρομα όπως π.χ. το σύνδρομο West, το σύνδρομο Ohtahara ή το σύνδρομο Lennox-Gastaut, κ.α. περιλαμβάνουν την εκδήλωση επιληψίας στους πάσχοντες.
Οι επιληπτικές κρίσεις μπορεί να έχουν περιορισμένη διάρκεια ή όχι και τυπικά ελέγχονται με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ωστόσο, άτομα με επιληπτική εγκεφαλοπάθεια έχουν σοβαρές επιληπτικές κρίσεις, που δεν ανταποκρίνονται σε θεραπεία και οδηγούν σε σοβαρές διαταραχές.
